جوابیه و توضیح درباره خبر مربوط به مرگ مغزی صابر کاظمی عضو تیم ملی والیبال در سایت ورزش 3
در پی انتشار خبری با عنوان "مرگ مغزی صابر کاظمی تأیید شد، او هنوز نفس می‌کشد" لازم است توضیحات علمی و کارشناسی به منظور جلوگیری از برداشت‌های نادرست و حفظ دقت در اطلاع‌رسانی ارائه شود. در خبر منتشرشده یک ترکیبِ زبانی و مفهومی وجود دارد که می‌تواند برای خوانندگان و شنوندگان این خبر گمراه‌کننده باشد. به همین دلیل لازم است روشن کنیم که «مرگِ مغزی» به معنای قطع کامل و غیرقابل‌برگشت فعالیت‌های مغزی است؛ هرگونه تنفس مشاهده‌شده در اتاقِ احیا یا بخشِ مراقبت‌های ویژه معمولاً به‌دلیل حمایت دستگاهی (ونتیلاسیون مکانیکی) است و نشان‌دهنده ادامه فعالیت مغزی یا امکان بازگشت پس از تایید مرگ مغزی نیست.
به گزارش روابط عمومی شبکه فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی تهران در تصویر خبر سایت ورزش۳، در تیتر نوشته شده: "فوری: مرگ مغزی صابر کاظمی تأیید شد، او هنوز نفس می‌کشد." این نوع بیان از نظر فرهنگ‌سازی اهدای اعضا بسیار نادرست و آسیب‌زننده است. رسانه‌ها زمانی که درباره موضوعات تخصصی (پزشکی/حقوقی) گزارش می‌دهند، وظیفه دارند از به‌کار بردن عبارت‌های دور از دقت یا دوقطبی‌کننده خودداری کنند، مخصوصاً وقتی پیامِ نادرست می‌تواند تصمیمِ حیاتی برای دیگران (مثلاً خانواده‌هایی که ممکن است نجات‌بخش بیماران دیگری شوند) را تحت‌تأثیر قرار دهد. از این رو به بررسی فرآیند تشخیص و تایید مرگ مغزی پرداخته و در نهایت توضیحاتی جهت بهبود فضای اطلاع رسانی را به سایر خبرگزاری‌ها از جمله سایت وزین ورزش 3 ارائه می‌نماییم.
مفهوم مرگ مغزی
مرگ مغزی به معنای از بین رفتن کامل و غیرقابل برگشت عملکرد مغز و ساقه مغز است. در این وضعیت، فرد هیچ‌گونه هوشیاری، درک، حرکت یا تنفس خودکار ندارد و تنها با دستگاه‌های تنفسی، اکسیژن به بدن او می‌رسد. این وضعیت با کما و فقدان رفلکس‌های ساقه مغز و ناتوانی در آگاه‌شدن یا تنفسِ خودکار مشخص می‌شود؛ هرگونه «تنفس» ظاهری در بیمار مرگِ مغزی ناشی از حمایت مکانیکی (دستگاه تنفسی/ونتیلاسیون) است و به معنای بازگشت یا وجود عملکرد مغزی نیست. از نظر علمی و شرعی، مرگ مغزی معادل مرگ قطعی انسان محسوب می‌شود. این تعریف در منابع پزشکی و متون مربوط به مرگ مغزی و پیوند اعضا مورد تأیید است.
- مرگ مغزی معادل مرگ قطعی است.
فردی که مرگ مغزی شده، هیچ فعالیت مغزی و بازگشت‌پذیری ندارد. دستگاه تنفس مصنوعی فقط باعث تداوم جریان اکسیژن در بدن می‌شود، نه "زنده بودن" - عبارت «هنوز نفس می‌کشد» باعث سوءبرداشت عمومی می‌شود و می‌تواند حس تردید نسبت به مرگ مغزی و اهدای اعضا را تقویت کند.
روند تأیید مرگ مغزی در ایران
در کشور ما، تشخیص مرگ مغزی تنها پس از انجام معاینات دقیق توسط هماهنگ‌کنندگان این مهم و متخصصان مستقر در بیمارستان محل بستری فرد می‌باشد. در صورت رضایت خانواده جهت بررسی و تایید وضعیت مرگ مغزی 4 پزشک متخصص و متعهد با تخصص‌های داخلی، مغز و اعصاب، جراحی مغز و اعصاب و بیهوشی نظر قطعی مرگ مغزی بالینی را اعلام نظر کرده و با بررسی و تایید قانونی فرآیند مذکور توسط نماینده سازمان پزشکی قانونی اعلام می‌شود. این روند چندمرحله‌ای به منظور اطمینان کامل از قطعیت مرگ مغزی به‌عنوان پروتکل ملی تنها توسط واحدهای فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه‌های علوم پزشکی با نظارت و راهبری مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت می‌پذیرد. این روند برای تضمین دقت تشخیص، تایید و حفظ حقوق بیماران و خانواده‌ها تدوین و اجرایی شده است.
ضرورت دقت رسانه‌ای
استفاده از تعابیری مانند "او هنوز نفس می‌کشد" در کنار اعلام مرگ مغزی، از نظر علمی نادرست و از منظر فرهنگی آسیب‌زننده است. چنین بیان‌هایی باعث ایجاد شبهه در افکار عمومی نسبت به واقعیت مرگ مغزی و فرایند اهدای اعضا می‌شود و می‌تواند اعتماد خانواده‌ها را نسبت به نظام درمان کاهش دهد.
توصیه و جمع‌بندی
از آنجا که رسانه‌ها نقش مهمی در فرهنگ‌سازی و انتقال مفاهیم علمی صحیح از جمله فرهنگ‌سازی اهدای اعضا از موارد مرگ مغزی دارند. انتظار می‌رود در بازنشر اخبار تخصصی پزشکی، ضمن استفاده از مشاوره کارشناسان مربوطه، از تیترها و عباراتی بهره‌برداری شود که دقت علمی و احترام به خانواده بیماران را حفظ کند. همچنین خواهشمندیم آن عبارتِ گمراه‌کننده در تیتر و متن خبر اصلاح شود و در صورت امکان توضیحی کوتاه و مستند در صفحه خبر اضافه گردد تا از ایجاد شبهه و کاهشِ اعتماد عمومی جلوگیری شود.
تیتر پیشنهادی جایگزین:مرگ مغزی صابر کاظمی تأیید شد؛ بدن با استفاده از دستگاه، سرم و داروها نگهداری می‌شود.
ارسال به دوستان